Or en Macht
◊
Nico Manshanden (red.)
Het boek ‘Or en Macht’
Ter gelegenheid van het 20-jarig bestaan van de Beroepsvereniging voor Medezeggenschapsprofessionals (BVMP) heeft het bestuur het boek ‘OR en Macht’ laten maken. Dit om het denken over en het goed handelen in de medezeggenschap te stimuleren. De laatste decennia sprak men in de wereld van medezeggenschap niet meer over het begrip macht maar over invloed, participatie, samenwerking en overleg. Toch ligt aan al die moderne begrippen een machtsvraag stuk ten grondslag want zonder een machtpositie in een bedrijf of instelling heeft de Ondernemingsraad (OR) nauwelijks invloed.
Medezeggenschap of mede aan het stuur?
Het begrip ‘medezeggenschap’ zegt eigenlijk al letterlijk dat de OR ‘mede aan het stuur’ van een organisatie staat en ‘mede’ de richting bepaalt. Zo zou het dienen te zijn maar daar komt in praktijk vaak weinig van terecht. De zeggenschap rust bij de hoogst verantwoordelijke in een organisatie, de hoofdirecteur, CEO of topmanager. En de aandeelhouders. Die hebben de zeggenschap, de macht en dienen het ‘mee-sturen’ van de OR als vertegenwoordiger van het personeel toe te laten. Zo is de praktijk van medezeggenschap en de Wet op de Ondernemingsraden bedoeld. De OR dient argumenten en inzichten vanuit de werknemers, het personeel naar voren te brengen in het overleg, bij adviesaanvragen en instemmingsverzoeken, om uiteindelijk beter werk en betere besluiten en (sociaal) beleid te krijgen.
Zonder macht geen invloed
Maar dat kan niet zonder dat je als OR de ter beschikking staande machtsmiddelen gebruikt. Die noemen we in dit boek ‘machtsbronnen’. We zien twee hoofdmachtsbronnen van de OR. Dat is ten eerste de Wet op de Ondernemingsraden (WOR) met als belangrijke gereedschap dat een ondernemingsraad naar de rechter kan, het beroepsrecht. Om minder sociale besluiten bij te sturen. En ten tweede de achterban, het personeel wat in opstand kan komen als er slechte situaties op het werk zijn, blijven liggen of niet opgelost worden. Die twee hoofdmachtsbronnen kun je uitsplitsen naar een tiental onderliggende machtsbronnen en die worden in het boek tot handzame gereedschappen uitgewerkt.
Voor een democratisch en sociaal bedrijf
Met die machtsbronnen kan het personeel, en hun afvaardiging de Ondernemingsraad, meer invloed op beleid uitoefenen want zonder macht geen invloed. Een ondernemingsraad is een orgaan, net als de Gemeenteraad van een stad of dorp, dat vecht voor de belangen van het personeel voor een meer democratisch en sociaal bedrijf.
Over Niko Manshanden.
Hij is op 15-jarige leeftijd als onderhoudstimmerman begonnen en via avond-middelbare school, naast zijn werk op de steigers, later HBO-opleiding voor docent gevolgd. Vervolgens heeft hij Andragologie gestudeerd met als richting volwasseneneducatie en arbeidsverhoudingen, onder andere bij Frans Berkers. Het opkomen voor de onderliggende klasse, de arbeidsomstandigheden en arbeidsinhoud van de werknemer om hun situatie te verbeteren zat al vroeg in zijn bloed. Daar hoorde ook het ervaringsleren bij en het voeren van collectieve actie. Na cursusleider te zijn geweest op Volkshogescholen kwam hij bij het Scholingsinstituut van de FNV. Later werkt hij als beleidsadviseur medezeggenschap en HR bij FNV Bouw en de FNV. Ook zat hij bij de Sociaal Economische Raad in commissies. Niko heeft een eigen adviesbureau en schrijft boeken, artikelen in vakbladen en geeft nog af en toe een workshop, ondanks zijn pensionering. Zie: https://nikomanshanden.nl/